Tarihe yön veren Zinciriye Medresesi
AKSARAY683 yıllık bir geçmişe sahip olan Tarihi Zinciriye Medresesi, geçtiğimiz yıllarda yapılan restore ve bakım çalışmalarının ardından yavaş yavaş hakettiği ilgiyi görmeye başlıyor. 683 yıl önce medrese olarak yapılan, ilerleyen yıllarda hapishane ve müze olarak ta kullanılan Zinciriye Medresesi ayda en az bin kişinin ziyaret ettiği bir yer.
Karamanoğullarından Yahşi Bey tarafından 1336 yılında yerel (tüf) kesme taş ve tuğla kullanılarak inşa edilen medrese 4 eyvanlı ve açık avlulu Tunus kubbeli bir plana sahiptir. Medrese binası Selçuklu motifleri ile işlenmiş eyvanlar geometrik ve bitkisel biçimlerle süslenmiştir. Dış duvarları üzerinde yer alan dendanelerden dolayı kale görünümündedir.
Plan itibari ile 4 eyvanlı, Revaklı, üzeri tonoz ve kubbe ile örtülü 8 bölmeli ve üstü açık avluludur. Giriş doğudaki taç kapıdan olup bu kapı istalaktit ve mihrapçıklarla süslü basık kemerlidir. Eyvanlar tonoz örtülü olup değişik büyüklükte 6 oda batıda ana eyvanın Kuzey ve Güneyinde ise üzeri kubbe ile kapatılmış 2 büyük oda mevcuttur.
Bu medresede yetişen pek çok ilim-irfan erbabı Anadolu'ya ışık saçmış ve Türk-İslam tarihine yön veren gelişmelere öncülük etmişlerdir. Bunlardan en önemlisi olan Cemalettin Aksarayi bu medresenin ilk müderrislerindendir. Bir dönem hapishane olarak kullanılan medrese 1985 yılında Aksaray müzesi olarak işlev görmeye başlamış müzenin taşınmasının ardından restore edilerek Aksaray belediyesi tarafından sosyal ve kültürel etkinliklerde kullanılmaya devam etmektedir. Üç yıldır görevli olan medrese sorumlusu Yavuz Ceylan'la yaptığımız görüşmede yaklaşık 700 yıllık medresenin tarihi ve bugünkü hizmetleri hakkında bilgiler aldık.
Kronolojik tarihçesi
1336 yılında eretna beyliği tarafından inşa edildi. 1336-1318 yılları arasında aktif medrese olarak faaliyet gösterirken 1918 yılından sonra atıl kaldı. 1930-1953 yılları arasında ceza evi olarak kullanılan medrese 1955 yılında Cumhuriyetin ilk restorasyonu ile ayağa kaldırıldı ancak 1969 yılına kadar kullanılmadı. 1969 yılında Niğde müzesine ait depo müze olarak kullanıldıktan sonra seksenlerin başında Aksaray Müzesi olarak kullanılmaya başladı. 2006 yılına kadar Müze olarak kalan medrese 2006-2011 yılları arasında yap işlet devret modeliyle şahsa devredilip restoran, kafe, düğün salonu hatta butik otel olarak kullanılmıştır. 2011 yılında Kültür Müdürlüğüne geçen medrese Müdürlüğün Ofisi olarak kullanılmıştır.
2012 de yeni bir proje ile Medrese kuruluş amacına yeniden kavuşturulmuştur. Bugün kütüphanesi, bilgi odası, sohbet salonu ile ebru, resim, bilgisayar gibi derslerin verildiği bir ilim ve sanat yuvasına dönüştürüldü.
Aksaray'da yaşayanlardan daha çok diğer illerden hatta yurt dışından birçok ticaretçinin ilgisine mazhar olan medresemize özellikle genç ziyaretçilerin akını mutluluk verici diyen Ceylan aylık ortalama bin kişinin medreseye geldiğini söyledi.
Buradaki kurslardan, isteyenler yıllık otuz liralık bir bağış karşılığında ya da ekonomik durumlarına göre ücretsiz faydalanabilmesi mümkün.
Haber Foto:Ömer SEVGİ/Yunus Emre KARASAN
İlginizi Çekebilir