Anayasa Teklifi'nde 2. tur ve referandum süreci

Ankara kulislerinde ikinci tur görüşmelerde de birinci tura yakın sonuçlar alınması beklendiği konuşuluyor.

Anayasa hukuku profesörü Kemal Gözler'in anayasa değişikliklerinin usulü hakkında yazdığı makaleye göre, birinci tur görüşmelerin sona ermesinin ardından süreç şu şekilde işleyecek:

- Anayasa değişikliği teklifinde yer alan 18 maddenin teker teker görüşülüp kabul edilmesiyle birinci tur sonuçlanmış oldu.

48 SAAT SONRA İKİNCİ TURA GEÇİLECEK

- Birinci görüşmenin bitmesinden itibaren en az 48 saat geçtikten sonra (17 Ocak Salı) ikinci görüşmeye geçilecek.

- Sadece maddeler üzerinde verilmiş değişiklik önergeleri görüşüldüğü ve birinci görüşmede üzerinde değişiklik teklifi bulunmayan bir madde hakkında ikinci görüşmede önerge verilemediği bu turda, bu koşulları taşıyan bir değişiklik önergesi yoksa, sadece maddelerin teker teker oylaması yapılacak.

İKİNCİ TURDA MADDELERİN TÜMÜNÜN KABULÜ İÇİN OYLAMA

- TBMM İçtüzüğü'nün 94. maddesi uyarınca ikinci turda maddelerin teker teker oylanmasının ardından anayasa değişikliği teklifinin tümünün kabulü için oylama yapılacak.

- Anayasanın 175. maddesine göre, anayasa değişikliği teklifinin gerçekleşmesi için, ikinci turda da TBMM üye tamsayısının (550) en az beşte üç çoğunluğuyla (330) kabul edilmesi şart. 330'un altında kalan anayasa değişiklikleri reddedilmiş oluyor.

CUMHURBAŞKANI REFERANDUMA SUNACAK

- Anayasa uyarınca, 330 ile 367 (TBMM üye tamsayısının üçte ikisi) arasında oy alan anayasa değişikliği teklifinin Cumhurbaşkanı tarafından referanduma sunulması zorunlu. 367 ve üzerinde oy alan anayasa değişikliklerini ise Cumhurbaşkanı isterse referanduma (halkoyu) sunuyor. Anayasanın 175. maddesi uyarınca, Cumhurbaşkanı, diğer kanunlar gibi, anayasa değişikliği tekliflerini de, bir kez daha görüşülmek üzere TBMM'ye geri gönderebiliyor.

- Cumhurbaşkanı'nın iade etmediği anayasa değişikliği teklifleri, referanduma sunulmak üzere Resmi Gazete'de yayımlanıyor.

- 175. maddeye göre, "Türkiye Büyük Millet Meclisi Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların kabulü sırasında, bu kanunun halkoylamasına sunulması halinde, Anayasanın değiştirilen hükümlerinden, hangilerinin birlikte, hangilerinin ayrı ayrı oylanacağını da karara bağlar."

HALKIN YARISINDAN FAZLASI KABUL ETMELİ

- Yine 175. maddeye göre, "halkoyuna sunulan anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların yürürlüğe girmesi için, halkoylamasında kullanılan geçerli oyların yarısından çoğunun kabul oyu" gerekiyor. Bir başka deyişle, oylamaya katılan seçmenlerden oyları geçerli olanların yarısından bir fazlasının (basit çoğunluk) desteğiyle anayasa değişikliği kabul edilmiş, tersi durumda reddedilmiş oluyor.

RESMİ GAZETE'DE YAYIMLANDIKTAN 60 GÜN SONRA HALKOYUNA SUNULACAK

- "Teklifin maddelerine geçilmesi", "birinci turda maddelerin her biri hakkında yapılan oylama", "ikinci turda maddelerin her biri hakkında yapılan oylama" ve ve "teklifin tümü hakkındaki oylama" olmak üzere TBMM Genel Kurulu'nda dört gizli oylamadan geçen teklifin, Resmi Gazete'de yayımlanmasından sonra 60 gün içinde halkoyuna (referandum) sunulması gerekiyor.

- Bu takvim dikkate alındığında, TBMM'deki görüşmeleri bu hafta içi bitecek bir anayasa değişikliği için Mart sonunda veya Nisan başında referanduma gidilebilecek. AK Parti'de olası referandum tarihi için 2 veya 9 Nisan tarihleri konuşuluyor.